Een van de moeilijkste dingen om te begrijpen in het leven, is hoe iemand die beweert jou lief te hebben, je vervolgens kan misbruiken. Trauma en verwarring zijn de brokstukken, die aan het einde van een relatie met een narcistische partner, overblijven. Ze vragen zich allemaal af: ‘Hoe kan ik ooit nog iemand vertrouwen, als ik deze persoon zo verkeerd beoordeeld heb? ‘

Iedereen die is misbruikt door een narcistische partner kan zich afvragen hoe ze zo’n grote fout hebben gemaakt en hoe ze kunnen voorkomen dat ze het in de toekomst opnieuw doen.

Het goede nieuws is dat de meeste mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis erg voorspelbaar zijn. Ze neigen hetzelfde patroon steeds opnieuw te volgen. En, in tegenstelling tot wat veel mensen denken over narcisten, zijn de meeste niet bijzonder sluw. Narcisten wijzen er eigenlijk voortdurend op dat zij narcisten zijn. Je kunt de eerste tekenen leren herkennen bij een potentiële nieuwe partner of hij al dan niet een narcist is, door goed op te letten hoe ze zich tegenover je gedragen in elke fase van de relatie. Dan is het aan jou om te beslissen of je wilt doorgaan.

Wanneer mensen een narcistische persoonlijkheidsstoornis hebben, vallen er hoofdzakelijk twee dingen op, die het hen mogelijk maakt de ander te misbruiken

1. Ze hebben zeer weinig emotionele empathie

Emotioneel empathisch vermogen is het vermogen om te voelen wat een ander persoon voelt (of dat je je kan inbeelden wat de persoon voelt). Het hebben van emotionele empathie vermindert de kans dat je anderen pijn wilt doen, omdat je letterlijk een deel van hun pijn zal voelen. Zonder deze emotionele empathie, heb je minder tot geen motivatie, om aandacht te besteden aan de pijn die je woorden en acties bij je partner veroorzaken.

Narcisten kunnen intellectuele empathie bezitten zonder emotionele empathie. Intellectuele empathie is het vermogen om cognitief te begrijpen dat je de pijn van een ander veroorzaakt. Het vereist dat je dan stopt ermee en gaat nadenken over wat de ander kan voelen als reactie op jouw acties. Narcisten kunnen daarom begrijpen dat ze iemand pijn kunnen doen, maar door het gebrek aan emotionele empathie voelen ze die pijn niet zelf.

2. Ze missen objectrelatie en objectconstantie

Een van de belangrijkste redenen dat mensen in staat stelt anderen te misbruiken die ze aangeven lief te hebben, is dat ze geen volledige objectrelatie en objectconstantie ervaren. Kort gedefinieerd:

Objectrelatie is het vermogen om zichzelf en andere mensen op een geïntegreerde en realistische manier te zien, als een combinatie van goede en slechte eigenschappen, sommigen die je leuk vindt en anderen die je niet leuk vindt. Als je een volledige objectrelatie hebt, kun je accepteren dat iemand niet perfect is, maar nog steeds diezelfde persoon waarderen voor de positieve eigenschappen die hij of zij heeft.

Objectconstantie is het vermogen om de positieve emotionele band te behouden met iemand van wie je houdt, ook als je boos, gefrustreerd of teleurgesteld bent. Dit zorgt ervoor dat je in staat bent je impulsen te reguleren en deze persoon geen schade toe te brengen tijdens die momenten . Zonder dit vermogen, zijn mensen in staat hun partner emotioneel en fysiek te beschadigen.

Let wel: Niet alle mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn even grof. Narcisten kunnen variëren van degene die je op een voetstuk zetten en je vervolgens verbaal devalueren, wanneer ze zich realiseren dat je niet het perfecte wezen bent, tot anderen die fysiek in staat zijn hun partner te mishandelen en hun leven proberen te beheersen.

De drie fasen van het patroon van misbruik in narcistische relaties

Hoewel er narcisten zijn die players zijn, en niet op zoek zijn naar een serieuze, langdurige relatie, wil de meerderheid van de NPS’ers zich settelen en zelfs trouwen. Helaas zijn ze, omdat ze geen volledige vermogen tot objectrelatie hebben, onrealistisch over wat ze verwachten in een partner. Ze nemen enkel twee categorieën waar: perfect en imperfect.

Perfect = Je behaagt me

Imperfect = Je doet iets wat me niet bevalt

Als gevolg hiervan, in plaats van de perfecte relatie te vinden waar ze naar hunkeren, herhalen narcisten uiteindelijk hetzelfde patroon. Elke fase van dit patroon heeft zijn eigen vorm van narcistische mishandeling, die je kunt leren herkennen.

FASE 1: Het liefdesbombardement

Ze houden van alles van jou. Narcisten zijn extremisten zonder middenweg. Wanneer ze je voor het eerst ontmoeten en aantrekkelijk vinden, zullen ze je waarschijnlijk idealiseren en geloven dat jij de perfecte partner voor hen bent. Eindelijk hebben ze iemand gevonden die hen nooit zal teleurstellen. Ze jagen en jagen je na met aandacht, geschenken, sms’jes, vleierij en al het andere waarvan ze denken dat het hun totale toewijding zal helpen bewijzen. In deze fase, zijn ze er volledig op gericht om je te overtuigen hen een kans te geven om hun liefde te bewijzen. Sommige narcisten herhalen gewoon het achtervolgingsstadium steeds weer met verschillende mensen, omdat ze niet weten hoe ze een echte relatie met iemand tot stand moeten brengen. Onnodig te zeggen dat dit een fout patroon is.

De overdreven aard van hun aandacht is een signaal dat ze onrealistisch zijn. In tegenstelling tot de meeste mensen, die geleidelijk aan iemand willen leren kennen voordat ze toezeggingen doen over de toekomst, kunnen narcisten proberen om je te betrekken bij het plannen van je toekomst samen, na je eerste date. Ze beginnen te praten over alle plaatsen waar ze je op vakantie willen nemen, of zelfs hoeveel kinderen jullie samen zouden kunnen hebben en waar ze naar school zullen gaan. Ze aanbidden de grond waarop je loopt. Dit lijkt in eerste instantie geweldig, maar is het niet: wat hoog gaat, valt ook diep.

Deze vorm van idealisering is een teken dat ze helemaal niet de echte jij zien. In plaats daarvan projecteren ze simpelweg een fantasie op jou. De echte jij is niet perfect, en het is onwaarschijnlijk dat elk item op hun verlanglijst past. Zodra ze ontdekken dat je niet precies hetzelfde bent als hun fantasie, zijn ze misschien wrokkig en teleurgesteld. Als je geluk hebt, zullen ze op dit punt gewoon uit je leven verdwijnen. Alle voormalige partners hebben hen namelijk ook teleurgesteld. Ze beschrijven hun voormalige geliefden zoals ze je waarschijnlijk na de relatie ook zullen beschrijven.

FASE 2: Het bouwproject

Tijd om te ontspannen en te genieten van elkaars gezelschap in deze fase. Nu ze de tijd hebben om je beter te bekijken, beginnen ze langzaam kleine dingen over jou op te merken die de eerste barstjes in hun beeld van perfectie veroorzaakt. Je schattige gewoontes lijken niet langer zo schattig; nu zijn het gebreken. Op dit punt kun je de eerste tekenen herkennen dat deze persoon een narcist is. Ze beginnen zaken te suggereren die je ‘voor je eigen bestwil’ moet veranderen: ‘Als je nu eens je haar anders zou doen, meer zou trainen, sexier (of minder sexy) kleding zou dragen, zou je nog beter zijn. Wil je niet nog beter worden? Wil je me niet plezieren?

Deze fase heet niet voor niets het bouwproject, want ze blijven manieren voorstellen om je te renoveren. Veel mensen ontdekken na een poos dat een nieuwe geliefde niet zo perfect is als ze eerst geloofden en zijn ietwat teleurgesteld. Dit is heel normaal. Wat normale teleurstelling van narcistische teleurstellingen onderscheidt, is hoe ze reageren op jouw ‘nee’ tegen hun suggesties.

Normale teleurstelling: ze zouden graag zien dat je kleine veranderingen aanbrengt om hen te behagen, maar als je echt niet wilt, kunnen ze dat accepteren zonder je te devalueren of interesse te verliezen. Ze kunnen af en toe het onderwerp opnieuw aan de orde stellen, maar ze sluiten min of meer netjes vrede met het idee dat je ze niet alles zult geven wat ze willen. Ze accepteren ook dat je een apart persoon bent en recht hebt op je eigen ideeën.

Narcistische teleurstelling: Ze begrijpen niet waarom je zou willen blijven zoals je bent. Wanneer je hun suggesties weerlegt, voelen ze zich beledigd, alsof jij ze hebt bekritiseerd, en niet andersom. Ze worden boos, willen je straffen en kunnen gemeen worden. Ze gaan bekvechten met je over elk klein dingetje dat je doet wat ze niet leuk vinden. Je begint je af te vragen: “Wat gebeurde er met de persoon op wie ik verliefd werd?”

FASE 3: Devaluatie

Op een dag word je wakker en besef je dat de complimenten zijn gestopt, en alles wat je hoort kritiek is. Het wordt bovendien niet langer beleefd als suggestie geformuleerd. Het zijn regelrechte beledigingen: ‘Daar lijk je op als een clown.’ ‘Ik haat de geur die je draagt.’ ‘Je wordt oud’. Uiteindelijk worden de beledigingen openbaar. Het verbale geweld escaleert totdat het de standaard manier is geworden waarop je partner tegen je praat. Je wensen worden genegeerd en je wordt wreed behandeld. De gevechten escaleren in een soort van wedstrijden, en je merkt dat je hysterisch schreeuwt of huilt.

Tenzij je een manier kunt vinden om er een eind aan te maken, zal dit je leven worden.

Er is maar één oplossing:

1. Eis geen verandering, die zal er niet komen.
2. Speel geen spelletjes. Hard to get spelen zal hem/haar niet plots omtoveren in iemand met wie je een gezonde relatie kan opbouwen.
3. Zeg gewoon dat de relatie niet werkt. Verwijten maken heeft geen zin.
4. De laatste cruciale stap: vertrek, kijk niet terug en hoop niet op verzoening.

Bron: elinorgreenberg.com, Psychology Today.