Er was eens…een sprookje, maar zonder happy end

Zouden de bedenkers van Sneeuwwitje, Hans en Grietje en Assepoester ooit het slachtoffer geweest zijn van narcisme? Als kinderen worden we eigenlijk onbewust al over de wreedheid van (stief)ouders gewaarschuwd door middel van volksverhalen en sprookjes. Alle sprookjes hebben gelukkig een happy end.

In de dagelijkse realiteit is er voor het kind van de narcist echter geen happy end. De ouder kan niet veranderen en zal altijd mind games spelen met het kind.

Het kind van de narcist heeft (nog) niet het vermogen om te beseffen dat ze met liefde worden gebombardeerd, geïdealiseerd, gedevalueerd en steeds opnieuw niet goed worden bevonden. Een jong kind geeft zijn narcistische ouder vrijwillig en in liefde, alle vertrouwen, om in ruil de meest gruwelijke psychologische mishandeling te ontvangen die er is.

Een kind kan NIET begrijpen waarom de narcistische ouder de ene minuut aardig, zorgzaam, liefdevol en ondersteunend is, en de volgende minuut straft om redenen die verre van logisch zijn.

Kinderen die deze emotionele misbruik cyclus meemaken in hun kindertijd, geloven vaak dat ze van nature slecht zijn, en het verdienen om gestraft en afgedankt te worden. Het patroon van narcistisch misbruik zal pas begrepen worden als ze, tijdens de puberteit of de vroege volwassenheid, de keuze maken om op zoek te gaan naar antwoorden.

De fases in drie stadia

Idealisatie

Tijdens de idealiseringsfase zal de narcist heel hard werken om het vertrouwen van zijn kind te winnen. Hij/zij zal ze met hopen aandacht, speelgoed, eten, en complimenten bombarderen. Door deze manipulatie zal het kind harder werken om zijn narcistische ouder te plezieren wanneer de devaluatiefase begint.

Devaluatie

De narcist zorgt ervoor dat het kind zich slecht en waardeloos voelt. Op deze manier oefent de narcist de volledige controle uit over het kind . De narcist mikt op de emoties van het kind, degradeert het voor normaal kinds gedrag en straft het kind hiervoor. De narcist wil het kind perfectioneren en uiteindelijk gaan conditioneren. Op deze manier zal het kind zich onthouden van autonomie.

Afstoting

Het ‘afdanken’ varieert en is afhankelijk van de leeftijd. Een kind kan de stille behandeling krijgen, liefde onthouden worden, genegeerd worden als het ziek is, en zal vaak complete emotionele verwaarlozing ervaren in het ouderlijk huis, terwijl een tiener hoogstwaarschijnlijk uit huis zal worden gezet.

Nadat bovenstaand cyclus werd toegepast en het slachtoffer zich terugtrekt, zal de narcist de persoon terug in hun leven ‘zuigen’ (hoovering).

(Kleine) kinderen doorlopen deze fases dagelijks.

Voorbeeld

Een kind besluit met mama te winkelen in plaats van tijd door te brengen met papa en de zus. Papa narcist besluit het kind dat met hem is meegegaan, te verwennen met speelgoed en neemt opzettelijk niks mee voor het kind dat voor mama ‘koos’.

Wanneer het kind thuiskomt, vraagt het of papa ook voor hem/haar een speeltje heeft gekocht. De narcistische vader informeert het kind dat het in feite zijn/haar schuld is dat hij/zij geen speelgoed waard is, omdat het weigerde tijd door te brengen met zijn/haar vader. Het kind is verdrietig en raakt verward. De verwarring zal echter snel verdwijnen wanneer de narcist uren later het kind verrast met een zakje snoep (hoovering).

De liefde van het kind kopen

De narcist houdt ervan om cadeaus voor zijn kinderen te kopen. Een geschenk van de narcistische ouder ontvangen staat voor het kind synoniem met goedkeuring van de ouder krijgen. Het kind associeert deze manipulatieve tactiek als een uiting van liefde, een verontschuldiging en/of een teken van verantwoordelijkheid. Deze verwarring is vermoeiend voor het kind, net omdat de narcistische ouder afwisselt tussen warm en koud. Bovendien kunnen ze bij het kleinste minpuntje uithalen met een mentaal beschadigende sneer.

De wijsheid van sprookjes

Helaas zijn deze sprookjes geen verhalen over geluk, maar over de harde realiteit van de wreedheid van (stief)ouders. Sprookjes zijn eigenlijk een waarschuwing voor kleine kinderen dat niet alle ouders te vertrouwen zijn, en niet alle ouders hun kinderen beschermen tegen misbruik. Daarnaast zit er in sprookjes veel symboliek over goed en kwaad en het geweten.

Narcisme brengt het slechte boven in mensen en heeft een verwoestend effect op de directe omgeving van de narcist

• De stiefmoeder van Hans en Grietje bedacht het plan om ze in het bos achter te laten. De bloedeigen vader van de kinderen voert deze taak uit.
• Assepoester, is een sprookje over de onrechtvaardige behandeling van een stiefkind. Ze wordt door haar stiefmoeder en stiefzussen gedwongen alle nare klusjes op te knappen.
• Sneeuwwitje werd bijna vermoord door haar stiefmoeder in naam van jaloezie.

En nog vele andere sprookjes herbergen een narcistische personage.

Sprookjes kunnen ons dus veel leren over narcisme.