Het verlaten van een destructieve relatie is nooit gemakkelijk. Gemiddeld kost het iemand ongeveer zeven keer om een narcistische partner achter zich te laten. Emotioneel misbruik in relaties is complex en traumatisch. De cyclus van misbruik is intens en moeilijk te doorbreken, laat staan overheen te komen. We raken verslaafd aan een relatie en een persoon die niet goed voor ons is. Het is als een medicijn. De enige persoon die je weer een goed gevoel kan geven, is dezelfde persoon die je pijn doet. Geen wonder dat weggaan zo moeilijk is.

Het begin van het einde van de relatie is een lang proces. De enige manier om ons te bevrijden van emotioneel misbruik is voor onszelf op te komen. Stop met de gedachte dat je HEN kunt veranderen. Verander jezelf in plaats daarvan.

Terwijl je aan je zelfrespect werkt, zal je langzaam beginnen te beseffen dat je beter verdient. Deze relatie is niet goed genoeg voor jou. Je moet vertrekken. Alleen dan zal je in staat zijn om te genezen.

Het verlaten van een narcistische relatie is zwaar en moeilijk. Wellicht ga je weg, maar kom je even vaak terug . Ondanks dat hij je vreselijk behandelt, smelt je zo gauw als sneeuw voor de zon zodra hij weer de juiste woorden gebruikt.

De meeste slachtoffers van narcisme herkennen zich hierin. Ze bagatelliseren wat er is gebeurd. De (figuurlijke) kneuzingen vervagen, en ineens lijkt het toch niet zo vreselijk. Sterker nog, ze vragen zich af of ze niet overdreven gereageerd hebben? Schuldgevoel om de narcist in de steek te laten net wanneer ‘hij je hard nodig heeft’. Het vergt een enorme hoeveelheid moed en kracht om een toxische relatie te verlaten.

Slachtoffers van narcistisch misbruik doorlopen een reeks fasen. De eerste fase vindt plaats wanneer ze nog steeds in de relatie zitten:

1) Ontkenning

Ontkenning en minimalisatie van het (emotioneel) misbruik. Terwijl iedereen om ons heen duidelijk kan zien wat er aan de hand is, beseffen we niet hoe erg het is, weigeren of onderschatten we de invloed die het op ons heeft. De kracht ontbreekt ons om zaken te verbeteren of te veranderen. We ondernemen nauwelijks of geen poging om ons leven op orde te krijgen . We zien onze partner niet als slecht, of toch niet slecht genoeg om hem te verlaten.

We geven er de voorkeur aan bij de persoon te blijven, die claimt van ons te houden en ons zo speciaal KAN laten voelen . Onze focus ligt nog steeds op de goede tijden, de ‘wittebroodsweken fase’ na de verzoening, wanneer ze je overladen met geschenken en/of genegenheid. We verlangen ernaar hun belofte te geloven dat het nooit meer zal gebeuren. Dus, we misleiden onszelf door te denken dat als we onszelf veranderen en erin slagen hun boosheid niet uit te lokken , het emotioneel misbruik zal stoppen.

Als je al een tijdje in deze toxische relatie zit, dan vindt er een vorm van traumatische binding plaats. Het is een beetje zoals het syndroom van Stockholm. Vernoemd naar de gijzelaars van een bankovervaller in Stockholm.

Het houden van een narcist is te vergelijken met het syndroom van Stockholm.

Wanneer we de narcist voor het eerst ontmoeten, is de emotionele band intens. Naarmate de relatie vordert en de eerste barsten zichtbaar worden, slagen we erin deze toe te dekken met een grote mantel der liefde. We zijn ons er misschien niet van bewust, maar er begint een ongezonde gehechtheid aan de narcist te ontstaan. We worden afhankelijk van de persoon die ons pijn doet. We zijn afhankelijk geworden van het goed gevoel dat ze ons geven na ieder emotioneel misbruik. We verdoven onze emoties, ons instinct (buikgevoel) werkt niet meer en dit feit accentueert hierdoor nog meer onze ontkenning. We geloven onze eigen rationele gedachte dat het misbruik niet zo slecht is als we denken dat het is.

Hun manipulatieve tactieken zijn ook ontworpen om jou de verantwoordelijkheid voor hun gedrag te laten accepteren. We internaliseren de schuld en rationaliseren het tot: ‘als wij dit niet hadden gedaan, dan zouden ze ook niet zo boos zijn geworden’. ‘Als ik dit of dat niet had gezegd, zou hij bepaalde acties niet genomen hebben’. We voelen ons hulpeloos, verdwaasd en in de war. In deze fase bespreek je niks met de buitenwereld. Je zoekt geen hulp.

Tot je kunt erkennen dat er een probleem is, zal je geen stappen zetten om het te veranderen. Zolang je ervan overtuigd bent dat je hen kunt beïnvloeden om te veranderen, met wat je doet en zegt, komt er geen verandering in je situatie. Zolang je je gedrag blijft aanpassen en de verantwoordelijkheid neemt voor hun daden/woorden, blijf je hopen dat alles goed komt. Dus, je blijft in de relatie en wacht en hoopt dat het VANZELF zal beteren.

2) De realiteit erkennen.

Dit gebeurt wanneer je begint te beseffen dat de realiteit klopt, en dat je diezelfde realiteit al lang ontkend en geminimaliseerd hebt. Toegeven dat je je leven niet meer onder controle hebt, is een belangrijke stap in het proces. Je was lange tijd immers ‘verlamd’ en niet in staat stappen te ondernemen. Dit is de fase waarin je tussen je gevoelens heen en weer geslingerd wordt. Je houdt van hun goede kanten, maar je haat hun slechte. Je bevindt je op een emotionele achtbaan. Het is een zeer verwarrende tijd. De gedachte om hen te verlaten maakt je doodsbang. Hoewel ze je pijn doen, wil je de persoon van wie je houdt niet kwijtraken. Misschien ben je bang voor intimidatie of stalking als je je narcistische partner verlaat. Of financieel sta je niet sterk genoeg en denk je niet in staat te zijn een baan te combineren met de opvoeding van de kinderen. De overweldigende angst om opnieuw te beginnen kan verlammend werken, vooral als het gaat om weggaan en eventueel ‘onderduiken’. Op dit punt wegen de angsten om weg te gaan zwaarder door dan de risico’s om te blijven. Maar er is een enorme kloof tussen de vaak overdreven herinneringen aan de goede tijden en de pijnlijke realiteit van hoe de relatie is geworden. Heel geleidelijk gaat het de andere kant op.

3) Voorbereiden om te vertrekken

Wanneer we ons realiseren dat de status-quo die we handhaven, betekent dat wij (en onze kinderen) hieraan onderuit gaan merken we dat we geen andere keuze hebben dan te vertrekken. Zo niet, dan zal het (emotioneel) misbruik alleen maar verder escaleren.

Stap één hierin is toegeven dat je je leven niet meer onder controle hebt. Hiervoor moet je de narcist zien voor wie hij echt is. Niet de persoon die je op hem had geprojecteerd. Niet degene waarop je heel je leven wachtte. En je realiseren dat hij niet/nooit zal veranderen. Je moet dus noodgedwongen leren dat zaken die je niet kan veranderen moet accepteren. En daar hoort HIJ bij. Vind de moed om te veranderen wat je kan veranderen. Dat ben JIJ. Stop met proberen hem te redden. Focus op jezelf!

4) Weggaan

Dit is een enorme stap. Het is het hoogtepunt van een jarenlange uitdaging om je toekomst boven je angsten te plaatsen. Vergeet niet dat je inmiddels goed bent geworden in het NIET nemen van beslissingen. Het is een zeer angstige tijd. Vaak duurt het nog tot er een verschrikkelijk incident plaatsvindt, bijvoorbeeld na een pauze in het misbruik (en de belofte dat het nooit meer zal gebeuren).

En dat is de druppel die de emmer doet overlopen. Je realiseert nooit eerder hoe groot je kracht is, je overlevingsvermogen en het vermogen om dergelijke ontberingen het hoofd te bieden, tot je een toxische relatie verbreekt en achter je laat.

5) Sterk blijven

Dit is de moeilijkste fase. Je moet sterk blijven! Om de ‘winst’ te behouden die je hebt gemaakt, van een relatie achter te laten die vol zat met angsten en conflict. Makkelijker gezegd dan gedaan. Je denkt dat wanneer je een giftige relatie verlaat, dit het is, het voorbij is, het einde betekent. Maar dat is het niet. Het is nog maar het begin. In sommige opzichten kan het zelfs het pijnlijkste deel zijn.

6) Beëindigingsfase

Dit is het punt – als je het geluk hebt om daar te komen – wanneer je er uiteindelijk in geslaagd bent de relatie af te sluiten en de rouw te doorstaan. Het is één van de moeilijkste dingen die je in je leven zal ondergaan. Je hervat EINDELIJK weer je eigen weg.

De lessen die je geleerd hebt uit deze relatie zullen je helpen in toekomstige relaties met vrienden, collega’s en carrière. Maar waar je het meest trots op mag zijn, is dat je de destructieve en verslavende cyclus heb doorbroken. Er is ABSOLUUT leven na narcistisch misbruik!