Eén van de belangrijkste eigenschappen van mensen met autisme is dat ze missen wat in de psychologie bekend staat als de theory of mind (ToM), ook wel mindblindness genoemd. Ze zijn bijna letterlijk ‘blind’ voor de psyche van anderen. Ze hebben (grote) moeite zich in de standpunten, gedachten en gevoelens van anderen te verplaatsen.
Ze missen het vermogen zich een idee te vormen van het perspectief van een ander als dat verschillend is van hun eigen ‘zicht’ op een situatie (of gebeurtenis). Daarmee ook indirect op het eigen ‘zicht’ vanuit het besef dat hun eigen opvattingen, verlangens en emoties kunnen afwijken van die van een ander. Een noodzakelijke vaardigheid om bijvoorbeeld empatisch te kunnen zijn.
Dit vermogen ontbreekt ook bij de narcist. Het vermogen om te mentaliseren.
De narcist ervaart moeilijkheden wanneer verschillen ontstaan tussen henzelf en anderen vanwege dit tekort aan theory of mind. Het is moeilijk voor hen te geloven dat er een andere kant is aan het probleem, omdat ze pertinent geloven dat hun weergave de enige weergave is, dat ze altijd gelijk hebben en dat luisteren naar elkaars gevoelens ze in gebreke kan stellen of hun vermogen om te krijgen wat ze willen te blokkeren.
Als je de (ex-)partners van diverse mannen met Asperger (hoog functionerend autisme) moet geloven leunt het Aspergersyndroom zeer dicht aan tegen narcisme. Op zich is dat niet zo’n vreemde gedachte. Zowel het Aspergersyndroon als narcisme staan bekend als empathiestoornis.
Het syndroom van Asperger is een combinatie van bovengemiddelde tot hoge intelligentie en autisme. Het is een van de oudere vormen van autisme, en als label en diagnose ontstaan toen duidelijk werd dat een gebrek aan empatisch vermogen niet enkel voorkwam bij mensen met een laag IQ.
De bijbehorende vorm van autisme is vaak een ingewikkelde want het kenmerk ervan is dat de persoon naast het afgevlakt ervaren van emoties, sterk op zichzelf is gericht. Dat op zichzelf gericht zijn komt voor in verschillende varianten, van goed- tot kwaadaardig. In het algemeen geldt dat het syndroom van Asperger een milde vorm van autisme betreft. Soms betreft het een vorm die dicht tegen narcisme aan zit.
Om met hun dagelijkse problemen om te gaan kunnen ze verschillende manieren ontwikkelen. Narcisme is één van deze manieren. De autist houdt zichzelf het volgende voor: “Ik voel me anders dan anderen, omdat ik bijzonder ben, en omdat ik bijzonder ben verdien ik speciale behandeling. Er is niets mis met mij. Mijn moeiten in relaties met anderen komen doordat ik beter ben dan de ander. Als dingen mis gaan, is dat de schuld van de ander. Ik maak immers geen fouten.”
Asperger en narcisme, geen twijfel mogelijk, de overlap is er. Wat ze minstens gemeen hebben, is dat het hier afwijkingen in de bedrading van en doorvoer van signalen in de hersenen betreft. Er zijn dan ook raakvlakken en overlappingen.
Dr. Khalid A. Mansour (Brits-Arabische psychiater) heeft in de Pan Arab Journal of Psychiatry een artikel voorgesteld waarin volgens hem de narcistische persoonlijkheid een classificatie in het autistische spectrumstoornis verdient.
Dr. Mansour schrijft: “Er is een gebrek aan empathie, slecht zelfbewustzijn, egocentrisme, slechte wisselwerking van emoties, slecht vermogen om emotionele relaties te onderhouden, angst- en woedeuitbarstingen en dat zijn min of meer de centrale kenmerken van autisme.
Dr. Mansour stelt dat de kenmerken voor autisme (Asperger) gelijk opgaan aan deze van narcisme.
- Egocentrisme; ongepast voor het ontwikkelingsniveau.
- Slecht zelfbewustzijn, slecht vermogen om wroeging te ontwikkelen of van fouten te leren.
- Slechte empathie of waardering van anderen.
- Slecht vermogen om emoties te beantwoorden.
- Vijandige afhankelijkheid van veilige relaties.
- Het niet ontwikkelen van emotionele relaties.
- Mensen behandelen als objecten of objecten verkiezen boven mensen.
Deze kenmerken zijn eveneens zeer passend bij narcisme.
Deze stelling wordt nogal verdeeld onthaald.
Feit is dat de comorbiditeit van beide een veelbesproken onderwerp blijft.
Stella Nova Coaching 
Ha Stella,
Ik denk dat je dit idee, dat asperger en narcisme hetzelfde zijn, moet laten varen:
Als asperger weet je dat je extra je best moet doen om de visie en insteek van anderen te begrijpen: omdat je anders het contact kwijt raakt. De Aspergers die ik ken lijden (met een lange ij) onder het gebrek aan contact, hunkeren er naar en zijn eigenlijk echt heel lief.
Reagerend op de punten van Mansour:
– Het zelfbewustzijn van een Asperger is er wel, maar de mogelijkheid/vaardigheid om uit je eigen gevangenis te ontsnappen en daarmee wroeging te laten zijn en merken aan anderen is er minder.
– Slechte empathie: ja, maar slechte waardering voor anderen? Als een asperger begrijpt waarom en hoe een ander iets doet, dan volgt daar meestal wel waardering uit.
– vijandige afhankelijkheid van veilige relaties… wow dat is echt een hechtingsstoornis, die is ontstaan in de loop van je leven. dat kan iedereen krijgen en daar hoef je niet asperger voor te zijn. Ik en mijn zoon (aspergers) hebben dat niet.
– niet ontwikkelen van emotionele relaties … moeite met ontwikkelen en onderhouden van emotionele relaties zou ik zeggen. Ik zeg regelmatig tegen mijn man dat ik het vervelend vindt dat ik van hem hou, maar ja het is nu eenmaal zo, daar moet ik mee zien te leven met die emotionele binding die onze relatie heeft opgeleverd. Gek he? Die emoties overprikkelen me waardoor ik ze van tijd tot tijd wegwens. Maar ik zou helemaal niet zonder kunnen en mijn man gelukkig ook niet. Deze vreemde worsteling met je eigen gevoel resulteert wel dat je je niet aan al te veel mensen tegelijk kan verbinden, dat werkt voor mij in ieder geval verlammend omdat ik dan constant zit te puzzelen en in te vullen wat die anderen denken en waarom ze iets doen.
– mensen behandelen als objecten of objecten verkiezen boven mensen: ja als een asperger overprikkeld is, is dat soms de enige optie. Door na een periode van ‘crisis’ terug te kijken en je te realiseren dat je misschien mensen hebt gekwetst in dat onvermogen ontstaat bij ons een diep gevoel van spijt. Verdriet. En dan kom je weer terug bij punt 1: je eigen gevangenis.
Ik kijk uit naar je reactie
LikeLike
Dag Petra, dank je voor je reactie en toelichting. Ik denk helemaal niet dat NPS en Asperger hetzelfde zijn. Ik volg de redenering van Mansour niet volledig. Wel geloof ik in de comorbiditeit van de twee. En nee, niet alle Aspergers hebben dit, het zal ook nog een genetisch bepaald zijn, maar de mogelijkheid bestaat dat ASS (in dit geval Asperger) een narcistische persoonlijkheid ‘uitlokt’.
LikeGeliked door 1 persoon
Petra,
Ik ken 3 mensen met syndroom van Asperger. Heb een 10 tal jaren heel nauw met hen samen mogen leven. 2 van hen zijn helemaal wat jij beschrijft, 1 van hen is echter helemaal wat Stella Nova beschrijft. Wat het grote verschil voor mij betreft is dat deze 2 personen hun “Asperger-zijn” aanvaarden terwijl de overige persoon totaal blind wenst te blijven wat de eigen ‘ speciale ‘ persoonlijkheid betreft. Of dit een verklaring kan zijn durf ik niet te stellen. Elk individu is nu eenmaal anders, maar de comorbiditeit syndroom van Asperger met kenmerken van narcisme heb ik als feit wel persoonlijk ervaren gedurende enkele jaren bij deze ene persoon. Maar gelukkig heb ik ook de kans gekregen om het waardevolle te ontdekken bij de personen die met hun “Asperger-zijn” de hand uitreikten naar mij. Zij hebben mij zelfs een beter inzicht gegeven in wie ik zelf ben. Asperger is een leefbaar, voor alle partijen. Komt er echter narcisme bij kijken dan spreek je in termen van prooi, parasiet, leegzuigen, misbruik, maskers, valse charme, leugens, isolatie, … kortom, de wolf in schapenvacht.
Tea
LikeLike