Hechtingsstijl

Jaren geleden las ik, in mijn onderzoek naar het waarom van het narcistisch misbruik waar ik in vast zat, ‘Blijf bij mij’ van Rika Ponnet.

Hierin beschrijft ze hoe je hechtingsstijl je relatie bepaalt. Een eyeopener die mij veel over mijn relaties leerde.

In een gezonde relatie zijn partners er voor elkaar. Geven en nemen zijn verankerd in een evenwicht dat voor beide prettig aanvoelt.

Als je codependent bent, ben je onveilig gehecht. Kinderen met een onveilige hechting leren niet in contact te staan met zichzelf, hun grenzen en hun behoeftes en daardoor ook niet met anderen.

Veel mensen die lijden onder codependentie, lijden ook vaak aan relatieverslaving.

Wat is het verschil tussen relatieverslaving en codependentie?

Hoewel de symptomen erg op elkaar lijken en met elkaar verband houden, is er toch een verschil tussen relatieverslaving en codependentie.

Als je relatieverslaafd bent, ben je ook codependent. Als je codependent bent hoef je niet per se relatieverslaafd te zijn.

Het woord relatieverslaving zegt het al, je bent verslaafd aan de ander. Je liefdesrelatie is een obsessie en je kunt voor je gevoel niet meer zonder die ander leven. Als je dat toch probeert, heb je letterlijk last van ontwenningsverschijnselen. Je gaat steeds terug naar die ander, ook al weet je dat die relatie uiteindelijk weer pijn en verdriet oplevert.

Codependent gedrag hebben we omdat we niet genoeg liefde voor onszelf voelen. We denken dat we van de ander afhankelijk zijn om liefde te ervaren.

Overlevingsmechanisme

Codependentie is een overlevingsmechanisme dat een kind leert toepassen wanneer het geen bevestiging, liefde of eigenwaarde krijgt uit de interactie met de eigen omgeving.

Codependentie kan ontstaan doordat de ouders niet emotioneel of fysiek beschikbaar zijn, wanneer het kind gepest wordt op school, wanneer er misbruik plaatsvindt of wanneer het kind fysiek of emotioneel wordt mishandeld.

Om te kunnen overleven, leert het kind dat het voor een goed gevoel over zichzelf afhankelijk is van de goedkeuring, bevestiging en liefde van een ander.

Het kind leert dat liefde niet onvoorwaardelijk is, maar dat je daar hard voor moet werken. Deze manier van liefhebben wordt dan standaard toegepast in vriendschappen, relaties en bij familiebanden.

Als codependent heb je er alles voor over om de relatie te behouden, te redden en jezelf volledig wegcijferen is hier onderdeel van.

Narcisme vs codependentie

De narcist triggert onze codependentie maximaal. Door de pathologie houden we ons iedere seconde van de dag (en ook nacht) bezig met hem/haar.

Wat voelt de narcist, wat zou hij/zij willen om gelukkig te zijn, hoe kan ik zaken verbeteren en vooral, houdt hij/zij wel echt van mij.

Dat laatste komt wel boven, maar wordt snel en diep weggedrukt. Spanningen en moeilijkheden worden op onszelf toegetrokken.

Wat we vooral doen als codependent is standaard denken: als ik maar goed genoeg mijn best doe, komt alles wel goed, of gaat alles dan beter.

Alle rode vlaggen, zoals veel spanning, slecht slapen, uitputting, of een voortdurende knoop in de maag worden verkeerd vertaald. Deze signalen zijn pogingen van ons lichaam en intuïtie om aan te geven dat we ver van onszelf zijn gaan staan.

De kritiek van de omgeving zal in eerste instantie, vermeden worden, waarbij je jezelf gaat afzonderen. Bingo, de narcist wint terrein.

Mensen, veelal vrouwen die lijden aan relatieverslaving, voelen zich aangetrokken tot partners die hun leven niet goed op orde lijken te hebben. Die partners zijn emotioneel onbereikbaar en dus niet in staat om zich op een dieper niveau te verbinden en hebben een zwak verantwoordelijkheidsgevoel. Als codependent zie je dit als een opdracht om de partner beter te maken, door jouw liefde en begrip in hem/haar te investeren.

Hoe harder de narcist tegengas geeft, hoe meer de codependent de inzet verhoogt.

Je zal dan een wirwar van gevoelens ervaren. Schuldgevoel, boosheid, wrok over het gedrag van de ander, omdat hij/zij het maar niet wil begrijpen.

Wat je ook doet, het zal alleen maar averechts werken, want je bent beland in een toxische relatie. En door te blijven proberen, hou je de mislukking in leven. Het is trekken aan een dood paard.

De meeste relaties lopen uiteindelijk stuk, omdat de narcist een andere prooi vindt, of de codependent na grondig zelfonderzoek (meestal zijn er dan al wat jaartjes verstreken), tot de conclusie komt dat ze zichzelf moeten redden. Helaas zijn er echter ook mensen die hun leven lang steeds bezig blijven om die ene relatie te behouden.

Codependentie onder de loep nemen en aanpakken

Ik blijf benadrukken dat loskomen van de narcist een eerste belangrijke stap is in het proces. Deze stap is echt onlosmakelijk verbonden met de tweede stap: het ontleden van jezelf.

Als je meer eigenwaarde en liefde voor jezelf ontwikkelt, kan het patroon van codependentie doorbroken worden en kun je gezondere en gelijkwaardigere relaties aantrekken. Partners kun je zien als spiegels. We trekken vaak iemand aan die op dezelfde manier van ons houdt als wij zelf doen.

De eerste stap naar verandering is je bewust worden van je eigen gedrag. Leer je eigen wensen en behoeften te (h)erkennen en serieus te nemen. Dat zal in eerste instantie geen makkelijke opdracht zijn. Een dagboek is een goed hulpmiddel om je eigen gedachten beter te kunnen volgen.

Wanneer een codependent zich voldoende bewust is van zijn eigen grenzen, behoeftes, wensen, capaciteiten en valkuilen, kan er goed met deze kwetsbaarheid worden geleefd.