De meesten onder ons waarderen connecties met anderen, vooral in romantische relaties. Heel natuurlijk, want we zijn ‘bedraad’ voor verbinding en het stelt ons in staat om banden en intimiteit met onze partner te creëren. 

Wat is interdependentie?

Interdependentie of onderlinge afhankelijkheid suggereert dat partners het belang van de emotionele band die ze delen herkennen en waarderen, maar evenwel een solide gevoel van eigenwaarde behouden binnen de dynamische relatie. Een interdependent persoon erkent de waarde van kwetsbaarheid, en kan zich op zinvolle manieren wenden tot zijn partner om emotionele intimiteit te creëren. Ze waarderen ook het gevoel van eigenwaarde dat hen en hun partner in staat stelt zichzelf te zijn zonder een compromis te moeten sluiten over wie ze zijn.

Wat is codependentie?

Een codependent persoon heeft de neiging om sterk afhankelijk te zijn van anderen ten behoeve van eigen gevoel van zelfwaarde en welzijn. Er is voor hen geen duidelijke scheiding, in de overlap van het ‘zelf’ naar het partner zijn. Codependente relaties zijn niet gezond en stellen partners niet in staat zichzelf te zijn, te groeien en autonoom te zijn. 

Codependentie zit diepgeworteld. Het ontstaat meestal wanneer een kind opgroeit in een voor hem ongezonde, onveilige en destructieve gezinssituatie. Meestal is er sprake van één of beide ouders die lijden aan een persoonlijkheidsstoornis (zoals bijvoorbeeld narcisme), of één of beide ouders die te kampen hebben met een verslaving. Binnen het gezin worden de problemen en de invloed ervan op de rest van het gezin ontkend. Er wordt naar de buitenwereld toe gedaan of er geen vuiltje aan de lucht is. Ieder gezinslid leert dat het er alles aan moet doen om het beeld naar de buitenwereld in stand te houden. Dit kan zich uiten in dat een kind verantwoordelijkheden op zich moet nemen die niet bij zijn leeftijd passen. Zo kan een kind bijvoorbeeld de rol van één van de ouders op zich nemen. Dit gebeurt vaak wanneer één of beide ouders emotioneel onbeschikbaar zijn voor de behoeften van het kind.

Wanneer je als kind in zo’n gezin opgroeit, leer je de schijn op te houden. Je bent continu op je hoede en leert jezelf niet kennen. Er is geen oog voor jouw behoeftes, grenzen en wensen. Wat je wel leert is om je continu aan te passen aan de behoeften van anderen, om daaruit (schijn)veiligheid te halen.

Als reactie op deze pijn, heb je deze -onbewust-  stevig afgeplakt. Vergelijk het met isolatiemateriaal.

Je hebt dus die gevoelige, pijnlijke plek, afgedicht. Waarna je besloot, het verstand over te laten nemen. Dit geeft je een vals gevoel van controle. 

Om deze controle te handhaven, en aldus je gevoel te onderdrukken, is de kans zeer groot dat je naarstig op zoek gaat maar afleiding. De ene relatie na de andere, alcohol, medicijnen, eten (of juist niet eten), gokken. Kortom, legio verslavingen die je verhinderen om de pijn te voelen.

De angst om opnieuw die pijn te voelen, moet ten alle prijze onder controle worden gehouden. Maar de niet-verwerkte en onderdrukte pijn blijft opspelen en dus neemt de onrust toe. Deze onrust is niets anders dan angst. Angst om de controle te verliezen en de pijn opnieuw te voelen. Je hebt als het ware je eigen identiteit ingeruild (replaced identity). Angst is een kostbaar signaal, een boodschap dat we ongezond bezig zijn. En hoe meer je dit signaal onderdrukt, hoe erger de angst zal toenemen.

Waarom onderlinge afhankelijkheid een must is voor een gezonde relatie.

Onderlinge afhankelijkheid zorgt voor een gezonde balans tussen het ‘zelf’ en de ander binnen de relatie, in het besef dat beide partners eraan werken om aanwezig te zijn en elkaars fysieke en emotionele behoeften op passende en zinvolle manieren te ontmoeten. Partners eisen niets van elkaar en gaan niet op zoek naar bevestiging van zelfwaarde bij de ander. Dit geeft elke partner de ruimte om een ​​gevoel van eigenwaarde te behouden, ruimte om naar elkaar toe te gaan in tijden van nood en de vrijheid om deze beslissingen te nemen zonder angst voor wat er in de relatie zal gebeuren.

Wanneer partners zich gewaardeerd voelen, wordt de relatie een veilige haven en een plaats waar het paar onderling afhankelijk kan zijn. Ze kunnen hierdoor veilig naar elkaar toe kunnen keren in tijden van nood en de veiligheid voelen dat hun partner dan ook effectief aanwezig zal zijn.

Hoe een onderling afhankelijke relatie op te bouwen.

De sleutel tot het opbouwen van een onderling afhankelijke relatie is om rekening te houden met wie je bent vanaf het begin. Vaak zijn mensen op zoek naar relaties, gewoon om te voorkomen dat ze zich alleen voelen. Want ze hebben geen persoonlijke reflectie van wie ze eigenlijk zijn, geen idee van wat ze belangrijk vinden, en wat ze eigenlijk verwachten van een relatie.

Door je bewust te worden van je persoonlijke reflectie, kun je een nieuwe relatie starten met een zelfbewustzijn dat cruciaal is voor het aangaan van een onderling afhankelijke relatie. Ga diep te rade bij jezelf. Schijn het licht op je codependentie en wat je het je telkens weer brengt. Behandel je pijn en angst. Neem je eigen verantwoordelijkheid op en stap uit je slachtofferrol. Ga terug naar het innerlijk kind. Door deze emoties te verwerken, zal je in je volwassen leven niet meer vanuit de “trance” van het innerlijke kind reageren in relaties. Je kan in plaats daarvan leren grenzen aangeven, volwassen communiceren over emoties en behoeften en gezonde keuzes maken.

Bron: verywellmind.com, mens-en-samenleving.infonu.nl