Als je te maken krijgt met de narcist

Als je ooit samen was met een narcist dan ben je ongetwijfeld vertrouwd met de enorme hoeveelheid schade die ze kunnen veroorzaken. Ze zijn bijzonder virulent (venijnig; het vermogen hebbend tot schadelijke werking) wat intieme relaties betreft.
Velen onder ons – die ervan overtuigd zijn van de narcist te houden – volharden en zijn vastbesloten de onleefbare situatie te verbeteren.

Relatietherapie als redding

Ze geloven dat ze de narcist kunnen overtuigen om samen in therapie te gaan, waarna ze op magische wijze de perfecte partner zullen worden.

Het gaat niet gebeuren.

De narcist is tegelijk charmant én meester manipulator. Als hij ooit toegeeft om met jou naar relatietherapie te gaan, dan is dat simpelweg om jou de indruk te geven dat hij welwillend is. Hij zal daar net hetzelfde masker opzetten als degene die hij op had tijdens de eerste weken/maanden in het begin van jullie relatie.

Weet je nog hoe je je voelde in het begin van de relatie? Hoe hard je viel voor zijn/haar gedrag? Wel, therapeuten zijn ook maar mensen, en ze kunnen niet altijd de machinaties van een narcist doorzien. Door de jaren heen, en door schade en schande heeft de narcist geleerd om zijn narcistische karaktereigenschap voor de meeste mensen verborgen te houden en is hij zo in staat naar de buitenwereld toe een smetteloos imago van zichzelf neer te zetten.

Ze weten door hun façade bijna iedereen te overtuigen dat ze sympathiek en aardig zijn, maar ondertussen voelen ze een niet te onderdrukken drang om mensen rondom hen te manipuleren, om zo te kunnen voldoen aan hun narcistische behoefte.

De narcist en de relatietherapeut

Een veel voorkomend feit in deze situatie is dat de narcist er in slaagt de therapeut aan zijn/haar kant te krijgen.

Stel je voor hoe het scenario eruit zal zien bij de therapeut: daar ben je, half hysterisch, uitgeput, wanhopig , droevig en dorstig naar hulp en vooral bevestiging.

Je zal proberen de therapeut jouw perspectief te laten inzien en uit te leggen wat je narcistische partner doet, in de hoop het probleem te kunnen aanpakken.

Je bent zó aan het einde van je latijn dat je, ten opzichte van de rustige, sympathieke, innemende narcist, labiel en onstabiel lijkt.

En dan komt de great pretender tevoorschijn. Je manipulatieve misbruiker zal hiervan meer dan gebruik maken om aan te geven, dat je altijd zo bent, hysterisch en onredelijk. Alle schuld altijd op hem afschuift, waanideeën hebt en onleefbaar bent.

Je mond valt open van verbazing, vol ongeloof en onmachtig voor zoveel onrecht en leugens.

De grote teleurstelling als je dan toch samen in therapie gaat

In relatietherapie gaan met je narcistische partner kan je het gevoel geven dat je misbruikt werd. Na de counseling sessie terug samen naar huis moeten gaan, in de wetenschap dat je eerlijkheid en openheid bestraft zal worden, is een regelrechte hel.

Hou in gedachten dat de narcist kritiek veracht. Zijn/haar hele leven draait om gewaardeerd en bewonderd worden, dus verwacht een serieuze afrekening als je jezelf uitlaat over zijn afschuwelijk gedrag ten opzichte van een derde persoon.

Onthou ten alle tijde dat je niet in staat bent, hen te veranderen. Ze zijn niet op magische wijze te transformeren. Je bestaat voor zijn/haar voordeel en gemak, en je zal altijd in allerlei richtingen gemanipuleerd worden opdat de narcist simpelweg altijd zijn zin zal krijgen.

Het heeft dus geen zin om samen met de narcist in therapie te gaan. Het maakt hen vaak alleen nog sterker: ze leren nog beter je gevoeligheden kennen, en zo zijn ze in staat nog betere tools en technieken uit te bouwen om je nog beter te kunnen manipuleren.

Wat ik je wel aanraad, is alleen in therapie te gaan. Dat is waardevol: om te leren begrijpen waarom het zo gelopen is, waarom je blijft hangen en om de patronen te leren herkennen. En last nut not least om je eigenwaarde weer op te bouwen.

Heel belangrijk is dat je een therapeut uitzoekt die zich gespecialiseerd heeft in narcistisch misbruik. Het liefst ervaringsdeskundige is, want narcistische mishandeling wordt vaak verkeerd behandeld. Het vereist een totaal andere aanpak dan de klassieke relatietherapie of relationele problemen.